ปัจจุบันสื่อมวลชนได้รับการจับตาว่านำเสนอข่าวที่มุ่งเป้าแต่ปัญหาและไม่นำพาไปสู่การแก้ไขในระยะยาว แต่ล่าสุดผู้สื่อข่าวมีการปรับตัวและผลักดันประเด็นความท้าทายทางสังคมในหลายมิติ ควบคู่ไปกับการเดินหน้าช่วยหาคำตอบพร้อมกับทางออกให้กับสังคมไปพร้อมกันด้วย
ที่ผ่านมา สื่อมักถูกวิจารณ์ว่าเน้นการขายข่าวเชิงลบ อย่างไรก็ดีปัจจุบันนี้ มีแนวทางการเสนอข่าวที่เรียกว่า การทำข่าวเชิงเน้นหาทางออกให้สังคม หรือ Solutions journalism (Sojo) ที่ไม่ได้มุ่งเน้นเฉพาะปัญหา แต่ยังพยายามหาวิธีแก้ไขปัญหานั้นให้ด้วย
ในปี 2015 บรี เซลท์เนอร์ ซึ่งเป็นสื่อมวลชนชาวอเมริกัน ได้ทำข่าวเกี่ยวกับความยากจนของเด็กในเมืองคลีฟแลนด์ รัฐโอไฮโอของสหรัฐฯ โดยพบว่าที่นี่เป็นหนึ่งในเมืองที่มีอัตราความยากจนในเด็กสูงที่สุดในอเมริกา มีจำนวนทารกเสียชีวิตมากกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มทารกผิวดำ ที่มีโอกาสเสียชีวิตมากกว่าทารกผิวขาวถึงสองเท่า
เซลท์เนอร์ กล่าวอย่างชัดเจนว่า นี่คือปัญหาที่ใหญ่ และมีมานานแล้ว
เป็นเวลาหลายปี ที่นักข่าวได้นำเสนอปัญหาต่อเจ้าหน้าที่ของเมืองและสาธารณะ แต่ก็ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง ดังนั้น เซลท์เนอร์จึงได้ลองใช้แนวทางอื่น
นักข่าวคนนี้ เล่าถึงกระบวนความคิด ในการมองปัญหาสังคมว่า “เราต้องหาพื้นที่ ที่มีความคล้ายกับเมืองคลีฟแลนด์ ซึ่งเผชิญกับความยากลำบาก แล้วพลิกกลับมามีสถานการณ์ที่ดีขึ้นได้ และได้พบพบว่ามีเมืองบัลติมอร์ รัฐแมริแลนด์ ค่อนข้างคล้ายกับเมืองคลีฟแลนด์ ทั้งในแง่ข้อมูลด้านประชากร และตัวเลขรายได้”
เซลท์เนอร์พบว่า เมืองบัลติมอร์เริ่มแก้ไขปัญหาในปี 2009 และในปี 2015 จำนวนทารกที่เสียชีวิตได้ปรับลดลง 24% หลังจากนั้นเซลท์เนอร์รายงานข่าวการค้นพบนี้ และทางเจ้าหน้าที่ของเมืองคลีฟแลนด์ได้ติดต่อเธอเพื่อขอข้อมูลเชิงลึก โดยตั้งความหวังที่จะเริ่มจัดการกับปัญหาดังกล่าวในเมืองคลีฟแลนด์
เซลท์เนอร์บอกว่า “พวกเขาเริ่มใช้โปรแกรมจัดการประเภทเดียวกัน ทั้งการวางระบบแบบเดียวกับที่เมืองบัลติมอร์เคยใช้ในปี 2015 และเมื่อเวลาผ่านไป พวกเขาพบว่าการเสียชีวิตของทารกมีอัตราการลดลงใกล้เคียงกับที่พบในเมืองบัลติมอร์ในช่วงเวลาเดียวกันนี้ด้วย”
สิ่งที่เซลท์เนอร์ได้ทำ อาจเรียกได้ว่าเป็นการสื่อสารเชิงแก้ปัญหา หรือการทำข่าวที่เน้นทางออกให้สังคมนั่นเอง
ทีนา โรเซนเบิร์ก ผู้ร่วมก่อตั้งองค์กรไม่แสวงผลกำไร Solutions Journalism Network ซึ่งมุ่งเน้นการนำเสนอข่าวสารที่ช่วยหาทางออกให้กับประเด็นท้าทายทางสังคม ให้ความเห็นว่า “เราช่วยนักข่าวให้รายงานในสิ่งที่จะก่อให้เกิดผลลัพธ์ ทำด้วยความจริงจัง และทำข่าวด้วยมาตรฐานระดับสูง คุณจะไม่ได้ถูกชื่นชมจากความพยายามในการแก้ปัญหานั้น เพราะคุณกำลังรายงานข่าวเหล่านี้ไม่ต่างจากข่าวอื่น ๆ ”
เซลท์เนอร์ เสริมว่า “คุณต้องตรวจสอบหลักฐานที่สืบค้นมากด้วยความเข้มงวด ตรวจสอบให้แน่ใจ ว่าทางออกเหล่านี้ใช้ได้ผล และข้อมูลที่ถูกรายงานนั้น มีความน่าเชื่อถือ”
องค์กรไม่แสวงผลกำไร Solutions Journalism Network ได้ให้การศึกษาแก่นักข่าวจำนวนกว่า 30,000 คน ในช่วงสิบปีตั้งแต่ก่อตั้งองค์กรมา
โรเซนเบิร์ก ชี้ว่า “สิ่งนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่ สิ่งที่เราทำคือสร้างระบบ ทำการวิจัยร่วมกันในกรณีศึกษาและเครื่องมือการเรียนรู้ รวมถึงช่วยเผยแพร่อีกทอดหนึ่ง”
การทำข่าวที่เน้นทางออกให้สังคม ช่วยให้นักข่าวรักษาความเป็นกลาง ในขณะเดียวกันก็สร้างผลกระทบเชิงบวกต่อเรื่องราวที่พวกเขาได้นำเสนอ
- ที่มา: วีโอเอ
