เมื่อวันอังคาร ในพิธีเปิดตัวรายงานสถานการณ์การค้ามนุษย์ TIP Report 2022 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ แอนโทนี บลิงเคน ได้ประกาศรายชื่อ 'TIP Heroes' หรือ นักสู้ต่อต้านการค้ามนุษย์ ประจำปี 2022 จำนวน 6 คน ซึ่งเป็นบุคคลจากทั่วโลกที่มีผลงานในด้านนี้ซึ่งได้รับประกาศเกียรติคุณยกย่องต่อการอุทิศตนเพื่อต่อสู้กับปัญหาการค้ามนุษย์ด้วย
คุณอภิญญา ทาจิตต์ รองผู้อำนวยการศูนย์อภิบาลผู้เดินทางทางทะเล Stella Maris สังฆมณฑลจันทบุรี ได้รับเลือกให้รับรางวัล TIP Heroes 2022 จากกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ในฐานะผู้ทำงานช่วยเหลือผู้ตกเป็นเหยื่อการค้ามนุษย์ในอุตสาหกรรมการเดินเรือในหลายประเทศ
คุณอภิญญา อธิบายกับวีโอเอไทยว่า Stella Maris คืออะไร? และการทำงานขององค์กรไม่แสวงหาผลกำไรแห่งนี้
“เราขึ้นอยู่กับสภาพระสังฆราชคาทอลิกแห่งประเทศไทย ส่วนตัวแจ๋มสังกัดอยู่ที่สังฆมณฑลจันทบุรี ดูแล 8 จังหวัดภาคตะวันออก สำนักงานใหญ่ขึ้นอยู่กับสำนักวาติกันที่กรุงโรม ในแผนก Pontifical Migrants and Itinerant People ซึ่งก็คือกรรมาธิการฝ่ายสังคม ซึ่งตัวเองดูแลแผนกทะเล ดูแลเรื่อง Maritime Trafficking (การค้ามนุษย์ทางทะเล) และ Welfare (สวัสดิการต่าง ๆ) ...”
“Stella Maris ดูแลเรื่องทะเลมาเยอะ และช่วยในคดีประมง เมื่อลูกเรือขอความช่วยเหลือมาเราจะดูว่าเรื่องนั้นอยู่ในอำนาจการตัดสินใจที่เราทำได้หรือไม่ หรือเราต้องส่งเรื่องให้ผู้ที่อยู่สูงจากเรา... ก็จะส่งเคสต่อไปเรื่อย ๆ ... ตอนหลังเราเข้าไปอยู่ในคณะอนุกรรมการของหน่วยงานรัฐต่าง ๆ กระทรวงพัฒนาสังคม กระทรวงแรงงาน เพราะ Stella Maris มีข้อมูลทางทะเลเยอะกว่าจึงสามารถเข้าไปช่วยเสาะแสวงหาข้อมูลเพื่อนำมาดำเนินคดีกับผู้กระทำความผิดได้...”
เมื่อถามถึงปัญหาการค้ามนุษย์ในอุตสาหกรรมประมงและการเดินเรือของไทย คุณอภิญญากล่าวว่าลดลงไปมากเพราะความกวดขันของภาครัฐในช่วงหลายปีที่ผ่านมา
“สมัยก่อนเริ่มเคยมีปัญหาตั้งแต่คดีอัมบน ที่อินโดนีเซีย ซึ่งมีลูกเรือชาวกัมพูชา ชาวเมียนมา และชาวไทยถูกทิ้งที่อินโดนีเซียหลายพันคน ซึ่งตนเองมีส่วนเข้าไปช่วยงานผ่านทางพระสังฆราชที่เกาะอัมบน และทำงานร่วมกับเอ็นจีโอและเจ้าหน้าที่ของกองทัพเรือ ทำให้ช่วยเหลือลูกเรือกลับมาได้ 1,000 - 2,000 คน ตอนนั้นถึงรู้ว่ามีปัญหานี้เกิดขึ้นด้วย หลังจากนั้นรัฐบาลไทยทำงานอย่างเข้มข้นตั้งแต่ ปี 2557 – 2558 มีการแก้ไขกฎหมาย ระดมทีมพัฒนาศักยภาพเจ้าหน้าที่ แล้วปัญหาก็เริ่มคลี่คลายลง”
สำหรับเคสหนักที่สุดที่เธอเคยให้ความช่วยเหลือ คือกรณีลูกเรือต่างชาติของเรือสินค้าห้องเย็นที่ร้องเรียนเข้ามาว่าถูกละเมิดระหว่างล่องอยู่กลางทะเล
“เป็นลูกเรือต่างชาติ 9 คน อินเดีย บังกลาเทศ อินโดนีเซีย เมียนมา ที่ล่องอยู่ในเรือกลางมหาสมุทร แต่ถูกละเมิด เกิดอุบัติเหตุ อยากรักษาพยาบาล แต่ผ่านมาหลายประเทศแล้วก็ยังไม่ได้รับการรักษา จนปลายทางมาถึงประเทศไทย ทางลูกเรือทราบว่ามีอภิญญา ก็ร้องเรียนเข้ามาเพื่อขอความช่วยเหลือเพื่อขึ้นฝั่งไปรักษา ... เราตรวจสอบข้อมูลแล้วพบว่าเป็นไปได้จึงขอให้ตำรวจขึ้นเรือไปเพื่อนำตัวพวกเขาลงมา... นำมาตัวสุขภาพ พบว่าแขนผิดรูป แขนเสีย ไทยก็เรียกค่าสินไหมให้ ดำเนินคดี ขึ้นศาล ก่อนที่จะช่วยส่งตัวพวกเขากลับบ้าน ...”
รองผู้อำนวยการศูนย์อภิบาลผู้เดินทางทางทะเล Stella Maris กล่าวถึงแรงบันดาลใจที่ทำให้เธอยื่นมือเข้ามาช่วยเหลือบรรดาแรงงานผู้เดือดร้อนเหล่านี้ว่ามาจากหลักยึดเหนี่ยวทางศาสนา
“เราคิดว่าพระเยซูเจ้าไม่ได้รอเราอยู่ในโบสถ์... แต่อยู่ในตัวผู้ยากไร้ ต่อบุคคลชายขอบ... การที่เราปฏิบัติต่อคนเหล่านี้ก็เหมือนเราปฏิบัติต่อพระ... เรามิได้ทำเพราะว่าพวกเขานับถือศาสนาอะไร แต่เป็นมนุษย์เหมือนเรา ถ้าคุณเดือดร้อนเราก็ต้องช่วย...”
การประกาศรายชื่อผู้ได้รับรางวัล TIP Heroes 2022 มีขึ้นพร้อมกับพิธีเปิดตัวรายงานการค้ามนุษย์ประจำปี TIP Report ซึ่งปีนี้ประเทศไทยได้รับการปรับอันดับเป็น Tier 2 จากระดับ Tier 2 Watch List หรือ Tier 2 เฝ้าระวัง เมื่อปีที่แล้ว สะท้อนให้เห็นถึงความพยายามทั้งภาครัฐและเอกชนในประเทศไทย เพื่อแก้ไขปัญหาการลักลอบค้ามนุษย์ในช่วงหนึ่งปีที่ผ่านมา
คุณอภิญญา มองการทำงานของรัฐบาลไทยในเรื่องการแก้ไขปัญหานี้ว่ามีความคืบหน้าไปมาก
“มีการอบรมพัฒนาศักยภาพเจ้าหน้าที่ค่อนข้างเยอะ... วิธีถามคำถาม ตรวจแรงงานเพื่อให้ได้ข้อเท็จจริง และถ้ามีผู้เสียหายจะให้การคุ้มครองอย่างไร... อบรมตำรวจใน 22 จังหวัดชายทะเลทั้งหมด... มีคำสั่งให้ตรวจเรือตามท่าเรือต่าง ๆ 100% ... คิดว่าเจ้าหน้าที่ทำงานกันหนักมากซึ่งเราก็เข้าไปเสริมในส่วนที่หายไป”
หนึ่งใน TIP Heroes คนล่าสุด กล่าวแสดงความยินดีที่ไทยได้รับการปรับอันดับในรายงาน TIP Report ครั้งนี้ด้วย
“... ความที่เราทำงานร่วมกับเจ้าหน้าที่ภาครัฐ ตำรวจ กองทัพเรือ เราเห็นความตั้งใจ เห็นการเปลี่ยนแปลง... ซึ่งเราเชื่อว่าเราไม่สามารถทำให้ถูกใจคนได้ทุกคน แต่อย่างน้อยเราเห็นความตั้งใจ เห็นทุกคนทำงานอย่างหนัก ก็เชื่อว่าในที่สุดปัญหาต่าง ๆ จะดีขึ้น...”
- ที่มา: วีโอเอ ไทย
