ในการเลือกตั้งกลางเทอมของสหรัฐฯ หรือ midterm election ที่จะมีขึ้นในวันที่ 8 พฤศจิกายนเป็นการเลือกตั้งทั้งในระดับประเทศ ระดับรัฐ และระดับท้องถิ่น ซึ่งหนึ่งในผู้ลงสนามเลือกตั้งครั้งนี้ คือ ทีนา มหาราธ (Tina Maharath) สมาชิกวุฒิสภาท้องถิ่นเชื้อสายลาวในรัฐโอไฮโอ ที่เมื่อสี่ปีก่อน เธอได้สร้างประวัติศาสตร์ด้วยการเป็นผู้หญิงเอเชียนอเมริกันคนแรกที่ได้เป็น ส.ว.ท้องถิ่นของรัฐ และหวังว่าจะคว้าชัยชนะมาได้อีกสมัยหนึ่งในการเลือกตั้งในสัปดาห์หน้า ติดตามได้จากรายงานพิเศษของวีโอเอไทย จากเมืองโคลัมบัส รัฐโอไฮโอ
"ขอโทษที่มารบกวนค่ะ ดิฉันเป็น ส.ว.ท้องถิ่นในพื้นที่ของคุณ ฉันแวะมาเพื่อจะบอกว่าฉันลงเลือกตั้งอีกสมัยหนึ่งนะคะ ดิฉันชื่อ ทีนา มหาราธค่ะ"
ทีนา มหาราธ (Tina Maharath) สมาชิกวุฒิสภาท้องถิ่นรัฐโอไฮโอ (Ohio) ใช้เวลาทุกเสาร์และอาทิตย์เดินเคาะประตูบ้านในย่านที่อยู่อาศัยชานเมืองโคลัมบัส (Columbus) ซึ่งเป็นพื้นที่เลือกตั้งเขต 3 ในความรับผิดชอบ เพื่อพบปะผู้มีสิทธิใช้เสียงและขอให้พวกเขาลงคะแนนเลือกให้เธอเป็น ส.ว.ท้องถิ่นอีกหนึ่งสมัย ในวันเลือกตั้งกลางเทอม ที่ 8 พฤศจิกายนนี้
ย้อนกลับไปเมื่อสี่ปีก่อน ทีนา มหาราธ สร้างประวัติศาสตร์ด้วยการเป็นผู้หญิงเชื้อสายลาวคนแรกที่ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติในสหรัฐฯ และยังเป็นผู้หญิงอเมริกันเชื้อสายเอเชียคนแรกที่ได้รับเลือกให้เป็น ส.ว.ท้องถิ่น (state senator) ของรัฐโอไฮโอ
ในวันนั้น หญิงสาววัย 28 ปี ที่ไร้ประสบการณ์ทางการเมือง เอาชนะคู่แข่งพรรครีพับลิกันไปอย่างฉิวเฉียดและถือเป็นครั้งแรกที่ตัวแทนพรรคเดโมแครตแย่งชิงที่นั่งมาจากพรรครีพับลิกันที่ครองตำแหน่งมานาน 12 ปี
“ในตอนนั้น ฉันรู้สึกว่าฉันทำตามความฝันของอเมริกันชน (American dream) ได้สำเร็จแล้ว” เธอกล่าวกับวีโอเอไทย สองสัปดาห์ก่อนการเลือกตั้ง "ฉันได้เดินตามฝันของเด็กหญิงคนหนึ่งที่มาจากครอบครัวที่ยากจนข้นแค้น ที่ในที่สุดได้เป็น ส.ว.ท้องถิ่นของรัฐ"
พ่อแม่ของทีนาเป็นผู้ลี้ภัยชาวลาวที่อพยพมาอยู่ชานเมืองรัฐโอไฮโอในปี ค.ศ.1990 ก่อนที่ในปีเดียวกันนั้น ทีนาจะเป็นสมาชิกครอบครัวคนแรกที่ถือกำเนิดในสหรัฐฯ
เมื่ออายุได้ 14 ปี แม่ของเธอและพี่ชายอีกสองคนประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์จนเสียชีวิต ทีนาและน้องสาวอาศัยอยู่กับพ่อระยะหนึ่ง ก่อนที่สองพี่น้องจะถูกจับแยก และส่งไปอยู่กับครอบครัวอุปถัมภ์ หรือ foster home ความสูญเสียอันยิ่งใหญ่ครั้งนั้น ทำให้เธอต้องต่อสู้กับอาการผิดปกติทางจิตใจหลังประสบสถานการณ์รุนแรง หรือ PTSD (Post-traumatic stress disorder) เป็นเวลาหลายปี
ส.ว. หญิงเชื้อสายลาวเล่าว่า เธอพยายามใช้ชีวิตตามความคาดหวังของครอบครัว คือเรียนจบมหาวิทยาลัย หางานทำในบริษัทยักษ์ใหญ่ของอเมริกา และสร้างครอบครัว แต่การเป็นอาสาสมัคร การคลุกคลีในชุมชนจนเห็นปัญหาที่เกิดขึ้นกับชนกลุ่มน้อยและผู้ที่มีเชื้อสายเอเชีย ทำให้เธอค้นพบว่าเธอชอบทำงานบริการสาธารณะและการทำงานของรัฐบาล นั่นจึงทำให้อดีตพนักงานบริษัทที่ทำงานด้านการวิเคราะห์กำลังคน (workforce analyst) ตัดสินใจศึกษา ลงเรียนคอร์สต่าง ๆ และวางแผนล่วงหน้า 4 ปี เพื่อลงเลือกตั้งในระดับท้องถิ่นโดยเฉพาะ
"ฉันมีความมั่นใจมากเลยว่าฉันจะต้องชนะ เพราะฉันมีแผนหาเสียงเลือกตั้งเตรียมไว้หมดแล้ว รู้ว่าต้องไปเดินเคาะกี่ประตูบ้านเพื่อหาเสียง รู้ว่าต้องระดมเงินให้ได้เท่าไหร่ และจะหาเงินมาได้ยังไง รู้ว่าต้องไปชุมชนหรือหมู่บ้านไหนบ้าง รู้ว่าต้องคุยกับใคร ต้องทำยังไงเพื่อให้ได้การสนับสนุน"
เพื่อนและผู้ใกล้ชิดบางคนแสดงเป็นห่วงการตัดสินใจของทีนา เช่นเดียวกับ ภาสุรีย์ จันนคร หญิงไทยที่ใช้ชีวิตอยู่ในโคลัมบัส และมีศักดิ์เป็นป้าของ ส.ว.หญิงผู้นี้
"พอเขาเริ่มซีเรียส บอกว่าฉันจะทำแล้วนะ ฉันตั้งใจแล้ว เราก็รู้สึกว่าเอาจริงเหรอ พูดจริง ๆ นะ จากใจเราก็วิตกกังวล" ภาสุรีย์กล่าว “ด้วยค่านิยม เราก็คิดนะว่า การที่เด็กคนหนึ่งจะมาเลือกตั้ง ส.ว. เหมือนเราเปรียบเทียบกับเมืองไทย หนึ่ง พ่อแม่ต้องมีชื่อเสียง ต้องมีฐานะหน้าตาในสังคม ญาติพี่น้องต้องเป็นกลุ่มที่ใหญ่โต เพื่อนฝูงต้องเป็นคนในระดับบิ๊ก ๆ ใช่มั้ย”
ความกังวลและความห่วงใยของคนใกล้ชิดนั้นไม่ได้เป็นปฏิกิริยาที่เกินเหตุไปนัก เพราะในความเป็นจริง เส้นทางสู่สภานิติบัญญัติรัฐโอไฮโอของทีนา มหาราธ ไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบเลยแม้แต่น้อย
สถานะของหญิงสาววัย 28 ในวันนั้น คือการเป็นแม่เลี้ยงเดี่ยวที่ปัญหาส่วนตัวของเธอเปิดช่องทางให้คู่แข่งทางการเมืองรุมโจมตีได้ เช่น เหตุที่เธอถูกโจมตีว่าขับรถชนคนแล้วหนี ขณะที่เธออายุ 16 ปี ซึ่งต่อมาเธอได้ออกแถลงการณ์ขอโทษต่อเหตุการณ์ในวันนั้น และยังมีรายงานข่าวเพิ่มเติมระบุด้วยว่าชายคนดังกล่าวเป็นคนขี่จักรยานที่โดนรถชนจนล้มลงบนถนนอยู่ก่อนแล้ว นอกจากนั้น สองปีก่อนการเลือกตั้ง เธอยังได้ยื่นล้มละลาย โดยอธิบายว่าเป็นเพราะต้องใช้เงินจำนวนมากในกระบวนการทางกฎหมายเพื่อฟ้องหย่าจากสามีคนแรกและต่อสู้เพื่อให้ได้สิทธิดูแลลูกชาย
“หลายคนบอกว่าคนที่มีภูมิหลังเต็มไปด้วยปัญหาแบบฉันนั้น ไม่มีวันที่จะเข้าไปทำงานการเมืองได้ เพราะสังคมคาดหวังว่า (คนที่จะทำงานการเมืองได้) ต้องเป็นผู้ชายผิวขาวมีอายุที่มีพื้นเพที่สมบูรณ์ขาวสะอาดเท่านั้น"
ทีนาคาดว่าภูมิหลังของเธอเป็นสาเหตุที่ทำให้พรรคเดโมแครตต้นสังกัดไม่ต้องการให้เธอเป็นตัวแทนของพรรค
“ถึงแม้ฉันจะบอกพรรคเดโมแครตว่าฉันจะลงสมัคร ส.ว.ตำแหน่งเขต 3 ที่ว่างลง และฉันจะเอาชนะให้ได้ แต่ทางพรรคก็บอกว่าฉันควรจะรอให้ถึงเวลาที่เหมาะสมของตัวเองก่อน” ทีน่ากล่าว “พรรคยังบอกกับฉันด้วยว่าฉันไม่ใช่ ‘หน้าตา’ ของพื้นที่เขต 3"
อย่างไรก็ตาม เธอเดินหน้าหาเสียงจนเอาชนะตัวแทนพรรคคนอื่น ๆในการเลือกตั้งขั้นต้น (primary election) เพื่อลงชิงตำแหน่งตัวแทนพรรคเดโมแครตเพื่อลงชิงเก้าอี้ ส.ว.เขต 3 ซึ่งผู้มีสิทธิเลือกตั้งกว่า 75% เป็นชาวอเมริกันผิวขาว
"ฉันก็คิดว่าโอเค ฉันทำได้แล้ว ฉันเป็นตัวเลือกเดียวแล้วที่จะเป็นตัวแทนของพรรคเดโมแครต แต่พรรคเดโมแครตก็ยังบอกว่า ฉันไม่ใช่ตัวแทนของพรรค ซึ่งนั่นก็เป็นช่วงเวลาที่ทำให้ฉันลังเลไม่มั่นใจในตัวเองมาก ๆ"
“บางคนก็ตั้งคำถามว่า ฉันจะสามารถระดมทุนหาเงินเพื่อหาเสียงได้ไหม เพราะฉันมาจากครอบครัวของผู้อพยพชาวลาว เพื่อนบางคนก็ตั้งคำถามว่าฉันจะหาเรื่องใส่ตัวทำไม แต่ในท้ายที่สุด ฉันก็บอกทุกคนว่า ฉันคิดว่ามันคุ้มค่าที่จะทำ ที่จะยอมเสี่ยง เพราะฉันไม่อยากจะต้องทนอยู่กับความเบื่อหน่าย (กับปัญหาต่าง ๆ) โดยไม่ทำอะไร"
นอกจากนั้น คู่แข่งพรรครีพับลิกัน ซึ่งเป็นอดีต ส.ส.หญิงผิวขาว ยังได้ทุ่มเงินหลักล้านดอลลาร์ทำโฆษณาโจมตีเธอทางวิทยุและโทรทัศน์อย่างหนักหน่วง โดยเฉพาะภูมิหลังของเธอ ทำให้ทีนาปักใจว่าเธอคงจะไม่มีโอกาสชนะ เธอได้เดินทางไปประเทศไทยทันทีหลังเลือกตั้ง เพื่อจัดการกับความผิดหวัง และถือโอกาสไปตามหาญาติพี่น้องที่ยังหลงเหลืออยู่
จนในวันที่ 27 พ.ย. 2018 หรือสามสัปดาห์หลังการเลือกตั้ง ทีนา มหาราธ ก็ได้รับโทรศัพท์ปลุกเธอตอนตีสี่ตามเวลาในประเทศไทย แจ้งผลการเลือกตั้งอย่างเป็นทางการว่าเธอเอาชนะคู่แข่งพรรครีพับลิกันไปได้อย่างฉิวเฉียด 705 คะแนน
“มันเหนือจริงมาก มันเป็นเวลาตี 4 ที่กรุงเทพ ฉันบรรลุความฝันของอเมริกันชน ฉันเพิ่งจะทำสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ให้เป็นไปได้ ฉันยังครึ่งหลับครึ่งตื่นอยู่ที่กรุงเทพ ฉันไม่รู้ด้วยซ้ำว่ามันเรื่องจริงหรือฉันกำลังฝันไป”
ด้าน ภาสุรีย์ จันนคร ป้าที่ได้เห็นทีนามาตั้งแต่เด็ก กล่าวกับวีโอเอไทยว่า
“แต่ก่อนเราเชื่อว่าอเมริกาเป็นเมืองเสรี เขาเปิดโอกาสให้คนทุกคน เราเชื่อ แต่เรายังไม่เคยเจอกับตัวเอง...แต่พอสัมผัสกับหลานเราจริง ๆ เราเห็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น เรารู้สึกว่า เฮ้ย เราเชื่อ เรา believe ว่าอเมริกาเปิดโอกาสให้คนทุกคนที่มีความสามารถ และกล้า กล้าที่จะแหกออกมา กล้าที่จะทำ แล้วก็อยากขอบคุณคนเอเชียหรือคนอเมริกันที่ขาเปิดโอกาสให้เด็กคนหนึ่ง ที่เติบโตมาด้วยตัวเอง ที่ไม่มีครอบครัวที่อบอุ่น ที่เติบโตมาแบบไม่มีอะไรเลย ได้มายืนตรงจุดนี้ ทุกคนให้โอกาสเขา เรารู้สึกทึ่งและขอบคุณ”
ในตอนต่อไป มาติดตามชีวิตการเป็นของ ส.ว. ท้องถิ่นหญิงเชื้อสายเอเชียคนแรกของรัฐโอไฮโอของทีนา มหาราธ และการหาเสียงเพื่อรักษาตำแหน่ง ท่ามกลางความท้าทายทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง ที่ส่งผลกระทบต่อสังคมชาวเอเชียนอเมริกัน และเป็นประเด็นที่ส่งผลต่อการเลือกตั้งกลางเทอมครั้งนี้
- รายงานโดย วรางคณา ชมชื่น
