สำนักงานสารนิเทศของสภาแห่งรัฐจีน ที่กรุงปักกิ่งออกรายงานสมุดปกขาว หรือ เอกสารไวท์เปเปอร์ ที่เผยแพร่ ก่อนการประชุมสุดยอดเพื่อประชาธิปไตย ที่จัดโดยประธานาธิบดีสหรัฐ โจ ไบเดน เมื่อวันที่ 9-10 ธันวาคม โดยระบุเหตุผลว่า ระบอบประชาธิปไตยนั้น เป็น อำนาจที่อยู่อย่างมั่นคงภายในพรรคคอมมิวนิสต์จีนมายาวนานแล้ว และเป็น “ประชาธิปไตยอย่างแท้จริงที่เห็นผลได้ชัดเจน”
บรรดานักวิเคราะห์ และผู้นำทางการเมืองสหรัฐฯ หลายคน ออกมาปฏิเสธข้ออ้างการเป็นประชาธิปไตยในลักษณะดังกล่าวของจีน โดยมองว่า เป็นความพยายามด้านการทูต และแสวงหาผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจในสายตานานาชาติ เพื่อสร้างภาพให้ดูดีในบางประเทศที่จีนต้องการลงทุนและขยายอิทธิพล
หู ปิง (Hu Ping) อดีตสมาชิกสภาเขต ในกรุงปักกิ่ง และบรรณาธิการสื่อ China Spring และ Beijing Spring ที่จับตาการเมืองจีนในสหรัฐฯ บอกว่า จีนต้องการเรียกคะแนนนิยมและการต้อนรับจากนานาประเทศ ด้วยการเรียกตัวเองว่าเป็น ‘ประชาธิปไตย’ แทนที่จะเปลี่ยนแนวทางให้เป็นหนึ่งในประเทศประชาธิปไตยเหมือนประเทศอื่นๆ
สมุดปกขาว ของทางการจีน ตีพิมพ์ ในหนังสือพิมพ์ไชน่าเดลี่ ฉบับวันที่ 4 ธันวาคม ที่ผ่านมา China Daily, ซึ่งดูเหมือนว่าจะกำหนดเวลาการตีพิมพ์เพื่อเป็นการตอบโต้ การประชุมสุดยอดประเทศประชาธิปไตยที่ ประธานาธิบดีไบเดน เป็นเจ้าภาพ ซึ่งการประชุมครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายหลักในการต่อต้านระบอบเผด็จการ ปราบปรามการทุจริต และ ส่งเสริมการเคารพสิทธิมนุษยชน
เอกสารไวท์เปเปอร์ของจีน ชิ้นนี้ เสนอแนวคิด ในการให้ความหมาย คำว่า‘ประชาธิปไตยที่แตกต่างอย่างมาก เช่นการระบุว่า “ประชาธิปไตยคือกระบวนการทั้งหมดของประชาชน แต่เป็นการผสมผสาน ทั้ง ประชาธิปไตยแบบเน้นวิธีการ และ ประชาธิปไตยแบบเน้นผลลัพธ์ การเป็นทั้ง ประชาธิปไตยทางตรง และประชาธิปไตยทางอ้อม เป็นต้น
หรือการอธิบายความหมายของประชาธิปไตยว่า เป็นปรากฏการณ์ที่เป็นรูปธรรม มีพัฒนาการอย่างต่อเนื่อง และมีรากฐานมาจากประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และประเพณี ที่พัฒนาไปตามวิถีของผู้คนต่างๆ ก่อนกระบวนการคัดสรรจากการลองผิดลองถูก จนค้นพบวิธีการใหม่ๆ
บทความในสมุดปกขาวของจีน ยังบอกถึง วิธีการประเมินเกณฑ์ ความเป็นประชาธิปไตยในแต่ละประเทศว่า วิธีการประเมินที่ดีที่สุดคือ ให้ตั้งขอสังเกตว่า ระบบการเมืองของประเทศนั้นๆมีการสืบทอดตำแหน่งของผู้นำอย่างเป็นระเบียบและสอดคล้องกับกฎหมายหรือไม่
การให้ความหมายประชาธิปไตยของจีน แบบนี้ เห็นได้ชัดเจนว่า แตกต่างจากความหมายคำว่า “ประชาธิปไตย” ที่รู้จักกันทั่วไป
นาย จิม แมคโกเวิร์น (Jim McGovern) สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐฯ จากพรรคเดโมแครต ประธานคณะกรรมาธิการกฏระเบียบของสภาฯ (House Rules Committee) และประธานคณะกรรมาธิการร่วมรัฐสภาสหรัฐฯ ด้านนโยบายจีน กล่าวกับ 'วีโอเอ' ว่ารูปแบบประชาธิปไตยที่อธิบายไว้ในสมุดปกขาวของจีน นั้นแตกต่างอย่างมากจากสิ่งที่เข้าใจกันทั่วโลก เพราะ ประชาธิปไตย คือการจัดตั้งรัฐบาลที่ประชาชนสามารถเปลี่ยนแปลงได้โดยผ่านการเลือกตั้งที่เสรีและยุติธรรม ขณะที่เสรีภาพด้านพลเมืองของจีนนั้น กลับเป็นเรื่องที่ถูกปฎิเสธ
U.S. Representative Jim McGovern, a Democrat who chairs the powerful House Rules Committee and co-chairs the Congressional-Executive Commission on China, told VOA the version of democracy described in the white paper is very different from what is understood in most of the world.
ส.ส. แมคโกเวิร์น กล่าวในแถลงการณ์ ที่เขียนถึง ‘วอยส์ ออฟ อเมริกา’ ระบุว่า
"ประชาธิปไตยที่แท้จริงคือการเคารพในสิทธิมนุษยชน ทั้ง เสรีภาพในการชุมนุม การรวมตัว และการแสดงออก ตลอดจนเสรีภาพของการไม่ถูกลิดรอนสิทธิของการมีชีวิตและการมีอิสรภาพที่ได้หลักประกันและการยอมรับจากผู้ปกครอง รวมทั้งการปฏิบัติที่เท่าเทียมกันตามกฎหมาย ซึ่งสิ่งเหล่านี้ไม่มีในประเทศจีน"
ด้าน เจสสิก้า ลุดวิก (Jessica Ludwig) นักวิเคราะห์ด้านจีน จาก สถาบัน National Endowment for Democracy มองว่า สมุดปกขาว ฉบับนี้เป็นความพยายามที่จะแยกความหมายของประชาธิปไตยออกจากหลักการประชาธิปไตย โดยระบุว่า หากพิจารณาอย่างละเอียดแล้ว ลักษณะด้านภาษาที่ทางปักกิ่งใช้เพื่ออธิบายแนวคิดประชาธิปไตย นั้นเป็นเพียงการลดทอนลงไปใน 'วิธีการ’ หรือ กระบวนการ' ซึ่งสะท้อนสิ่งที่จีนพยายามให้ความหมายของระบอบประชาธิปไตยเสียใหม่ ว่า เป็นแนวคิดที่อ่อนแอ และ เปลี่ยนแปลงได้ง่าย
นักวิเคราะห์ สถาบัน National Endowment for Democracy กล่าวย้ำว่า จีนพยายามที่จะเปลี่ยนประเด็น หรือ จุดโฟกัส ในนิยามระบอบประชาธิปไตยให้แคบลง ให้จำกัดเพียงแค่ เป็นสิ่งที่รัฐบาลทำ และประสิทธิภาพของการบริหารของรัฐบาล มากกว่าเป็นเรื่องคุณค่า และสามัญสำนึกทางประชาธิปไตย
