ประเทศไทยได้รับการยกย่องเป็นอย่างมากมานานแล้ว ในเรื่องการรณรงค์ต่อต้านโรคเอดส์ แต่สำหรับนักโทษในคุก การให้การบำบัดรักษาโรคร้ายนี้มิได้เริ่มต้นจนกระทั่งเมื่อไม่กี่ปีมานี่เอง เมื่อองค์การแพทย์ไร้พรมแดนเข้าไปให้ความช่วยเหลือบรรดานักโทษที่ถูกคุมขังอยู่ในประเทศไทย
องค์การแพทย์ไร้พรมแดน หรือ Doctors without Borders และเรียกอักษรย่อตามชื่อภาษาฝรั่งเศสว่า MSF ได้รับการเชิญจากกรมราชทัณฑ์ให้เข้าไปทำงานช่วยเหลือนักโทษที่ติดเชื้อไวรัส HIV ซึ่งทำให้เป็นโรคเอดส์ ที่คุกมีนบุรีเป็นครั้งแรกในปีค.ศ. 2003 คุณวีรพันธ์ งามมี ผู้บริหารโครงการบำบัดรักษาในคุกของ MSF บอกว่า เมื่อเจ้าหน้าที่ และผู้คุมได้เห็นผลที่เกิดขึ้นกับนักโทษ ที่ได้รับการบำบัดด้วยยาต้านเอดส์ หรือที่เรียกว่า ARV ก็มีทีท่าที่ดีขึ้นและให้การสนับสนุนโครงการ
เจ้าหน้าที่ของแพทย์ไร้พรมแดนผู้นี้บอกว่า หลังรับการบำบัดด้วย ARV แล้วนักโทษที่ติดเชื้อมีอาการดีขึ้น สามารถทำงาน และกิจกรรมอื่นๆได้ ทำให้นักโทษคนอื่นๆและผู้คุมประหลาดใจ เพราะที่เคยเห็นกันนั้น คนที่ติดเชื้อ HIV ก็จะล้มป่วยและเสียชีวิตกันทั้งนั้น
นอกจากการให้ยาต้านเอดส์แล้ว MSF ยังแจกถุงยางอนามัย และให้การฝึกอบรมเจ้าหน้าที่อนามัยในการวินิจฉัยโรคและการป้องกัน นอกจากนั้นยังได้จัดตั้งระบบอาสาสมัครในหมู่นักโทษกันเอง นักโทษที่เป็นอาสาสมัครจะได้รับการอบรมให้ทำงานเป็นเจ้าหน้าที่อนามัย ช่วยให้การศึกษาเรื่องโรคเอดส์ในคุก และชักชวนให้เพื่อนนักโทษเข้ารับการตรวจเชื้อ
คุกที่มีนบุรีเป็นคุกแห่งแรกในประเทศไทยที่จัดยาต้านเอดส์ฟรีให้นักโทษ เวลานี้ที่คุก มีนักโทษชาย 2100 คน นักโทษหญิง 400 คน และในจำนวนนี้ มีนักโทษหญิง 3 คน และนักโทษชาย 13 คนที่กำลังรับการบำบัดอยู่
ก่อนหน้านี้ นักโทษที่ติดเชื้อ HIV ไม่ได้รับการบำบัดรักษา เจ้าหน้าที่คุกและผู้คุมให้ผู้ที่ติดเชื้อแยกที่นอนห่างจากคนอื่นๆ และไม่เห็นด้วยกับการแจกถุงยางอนามัย เพราะเชื่อว่าไปส่งเสริมให้มีเพศสัมพันธ์กันมากขึ้น
คุณเพชรา เพชรคอน ซึ่งถูกย้ายมาอยู่มีนบุรีในปีสุดท้าย ของการติดคุกสามปีครึ่ง เล่าว่า เธอติดเชื้อ HIV จากการร่วมใช้เข็มฉีดยาเสพติด และเคยเห็นนักโทษหญิงหลายคนที่ติดเชื้อเสียชีวิตในคุกอื่น เพราะไม่ได้รับการบำบัดรักษา แต่เมื่อเธอถูกย้ายมามีนบุรี เธอได้รับยาต้านเอดส์อย่างรวดเร็ว หลังการตรวจร่างกาย พยาบาลยังสอนให้เธอรับประทานยาอย่างถูกต้องตามกำหนดด้วย
คุณหนุ่ยเป็นอาสาสมัครอยู่ที่คุกที่มีนบุรี เขาเล่าว่า ได้เรียนรู้เรื่องเชื้อไวรัส HIV และโรคเอดส์ และการดูแลตนเอง และยังเผยแพร่ความรู้ให้ความช่วยเหลือคนอื่นได้ด้วย
โครงการโรคเอดส์ในคุกในประเทศไทยของMSF หรือแพทย์ไร้พรมแดนจะสิ้นสุดลงในอีกไม่กี่วันข้างหน้า ทางโครงการหวังว่า ทางกรมราชทัณฑ์จะดำเนินหลักสูตรการฝึกอบรมที่จัดทำไว้และโครงการบำบัดรักษาในคุกต่อไป รวมทั้งจะขยายโครงการออกไปตามคุกต่างๆ ทั่วประเทศด้วย
