ลิ้งค์เชื่อมต่อ

ประท้วงจีนลุกลาม-ปะทะตำรวจ ชูสัญลักษณ์ “กระดาษเปล่า” ต้านนโยบายโควิด


Virus Outbreak China Protest
Virus Outbreak China Protest

ผู้ชุมนุมชาวจีนหลายร้อยคนปะทะกับตำรวจเมืองเซี่ยงไฮ้ ในคืนวันอาทิตย์ ขณะที่การประท้วงต่อต้านมาตรการเข้มข้นเพื่อควบคุมโควิด-19 ของจีนดำเนินมาเป็นเวลาสามวันติดต่อกัน และยังได้ลุกลามไปยังเมืองอื่น ๆ โดยมีเหตุไฟไหม้ในเมืองอุรุมชีเมื่อกลางสัปดาห์เป็นเชื้อเพลิงสร้างความไม่พอใจ

สำนักข่าวรอยเตอร์รายงานว่า คลื่นของการขัดขืนอย่างสงบ หรืออารยะขัดขืนในประเทศจีนในครั้งนี้ เป็นสิ่งที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ตั้งแต่ประธานาธิบดี สี จิ้นผิง เข้ารับตำแหน่งผู้นำประเทศเมื่อสิบปีก่อน แต่ความไม่พอใจต่อนโยบายโควิดเป็นศูนย์​ หรือ zero-Covid ได้ก่อตัวเพิ่มมากขึ้น และยังส่งผลกระทบอย่างมากทั้งต่อการใช้ชีวิตของผู้คนและต่อเศรษฐกิจของจีน

ผู้ชุมนุมคนหนึ่งกล่าวกับรอยเตอร์ว่า นโยบายโควิด-19 เป็นเกมอย่างหนึ่ง และไม่ได้มีพื้นฐานมาจากวิทยาศาสตร์หรือความเป็นจริงแต่อย่างใด

ในวันอาทิตย์ การชุมนุมยังได้ลุกลามไปยังเมืองต่าง ๆ เช่น อู่ฮั่น และ เฉิงตู โดยมีนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ทั่วประเทศมารวมตัวกันเพื่อประท้วงในช่วงสุดสัปดาห์

ในช่วงดึกก่อนเช้าวันจันทร์ในกรุงปักกิ่ง มีกลุ่มผู้ชุมนุมสองกลุ่มประมาณ 1000 คน ชุมนุมกันอยู่ที่ถนนวงแหวนที่สามของเมืองหลวงของจีน และไม่ยอมสลายตัวไป โดยผู้ชุมนุมกลุ่มหนึ่งตะโกนประท้วงว่า “เราไม่ต้องการหน้ากาก เราต้องการอิสรภาพ เราไม่ต้องการตรวจโควิด เราต้องการเสรีภาพ”

In this image taken from video, firefighters spray water on a fire at a residential building in Urumqi in western China's Xinjiang Uyghur Autonomous Region, Nov. 24, 2022.
In this image taken from video, firefighters spray water on a fire at a residential building in Urumqi in western China's Xinjiang Uyghur Autonomous Region, Nov. 24, 2022.

ประท้วงลุกลาม อุรุมชี อู่ฮั่น ปักกิ่ง

ในวันพฤหัสบดีที่ผ่านมา ได้เกิดไฟไหม้ในอาคารที่พักอาศัยขนาดสูงในเมืองอุรุมชี เมืองหลวงของเขตปกครองตนเองซินเจียง มีการแชร์คลิปวีดีโอของเหตุการณ์ไฟไหม้ตามโซเชียลมีเดีย ที่ทำให้เกิดการสันนิษฐานและกล่าวหาว่าการล็อคดาวน์ของทางการเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดไฟไหม้และมีผู้เสียชีวิต 10 คน

ทางการอุรุมชีได้จัดแถลงข่าวอย่างรวดเร็วในเช้าวันเสาร์ เพื่อปฏิเสธว่ามาตรการโควิด-19 ไม่ได้เป็นอุปสรรคต่อการให้ความช่วยเหลือและการหนีไฟของผู้อยู่อาศัย โดยที่ผ่านมาประชาชนราว 4 ล้านคนในเมืองอุรุมชีต้องอยู่ภายใต้มาตรการล็อคดาวน์ที่ยาวนานที่สุดแห่งหนึ่งในจีน และเคยถูกห้ามไ่มให้ออกจากบ้านของตนนานถึง 100 วัน

เหตุไฟไหม้ในเมืองอุรุมชีในวันพฤหัสบดี ทำให้มีกลุ่มคนออกมาประท้วงตามถนนในเย็นวันศุกร์ และตะโกนว่า “หยุดการล็อคดาวน์!” ในวันอาทิตย์ มีกลุ่มผู้ประท้วงกลุ่มใหญ่มาชุมนุมกันที่เมืองเฉิงตู ชูแผ่นกระดาษว่างเปล่า และตะโกนว่า “เราไม่ต้องการผู้ปกครองที่มีอำนาจตลอดชีวิต เราไม่ต้องการจักรพรรดิ” ซึ่งเป็นคำที่ใช้พูดถึงประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ที่ได้ดำรงตำแหน่งเป็นผู้นำจีนต่อเป็นสมัยที่สาม

​ส่วนในเมืองอู่ฮั่น ซึ่งเป็นจุดศูนย์กลางของการเกิดการระบาดของโควิด-19 เมื่อสามปีก่อน คลิปวีดีโอตามโซเชียลมีเดียแสดงให้เห็นผู้ประท้วงหลายร้อยคนตามท้องถนน บางคนได้รื้อถอนและทุบทิ้งเครื่องกีดขวางบนท้องถนน คว่ำเต๊นท์ที่ใช้ตรวจโควิด และเรียกร้องให้ยุติการล็อคดาวน์

People gather on a street in Shanghai on Nov. 27, 2022, where protests against China's zero-COVID policy took place the night before following a deadly fire in Urumqi, the capital of the Xinjiang region.
People gather on a street in Shanghai on Nov. 27, 2022, where protests against China's zero-COVID policy took place the night before following a deadly fire in Urumqi, the capital of the Xinjiang region.

ในกรุงปักกิ่ง ที่มหาวิทยาลัยซิงหัว มีคนหลายสิบคนออกมาชุมนุมอย่างสงบ และร้องเพลงชาติจีน ตามภาพและคลิปวีดีโอบนโซเชียลมีเดีย

ผู้ชุมนุมคนหนึ่งในเมืองเซี่ยงไฮ้ ที่ปฏิเสธที่จะเปิดเผยชื่อต่อรอยเตอร์ ให้สัมภาษณ์ว่า “เราต้องการสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐาน เราไม่สามารถออกจากบ้านได้หากไม่ตรวจโควิดก่อน แต่สิ่งที่เกิดขึ้นในเมืองอุรุมชีนั้นเหมือนเป็นฟางเส้นสุดท้ายที่ทำให้ผู้คนออกมาประท้วง”

ในเย็นวันอาทิตย์ ผู้ชุมนุมบางคนมีการดึงดันปะทะกับตำรวจ ที่พยายามสลายการชุมนุม มีบางคนถูกจับกุมและพาไปขึ้นรถบัสของตำรวจ

หน้ากระดาษที่ว่างเปล่า สัญลักษณ์อารยะขัดขืน

ผู้ชุมนุมชาวจีนได้หันมาใช้แผ่นกระดาษที่ว่างเปล่าเพื่อแสดงออกถึงความโกรธของพวกเขาต่อนโยบายโควิดเป็นศูนย์ของรัฐบาลกรุงปักกิ่ง เป็นการแสดงความไม่พอใจต่อรัฐบาลที่แพร่หลายไปอย่างรวดเร็วนอกเหนือขอบเขตของโซเชียลมีเดีย

ภาพและวีดีโอที่มีการแชร์กันทางออนไลน์ แสดงให้เห็นนักศึกษาตามมหาวิทยาลัยในเมืองต่าง ๆ เช่น หนานจิง และกรุงปักกิ่ง ชูแผ่นกระดาษว่างเปล่าในการประท้วงโดยสงบ ซึ่งเป็นเทคนิคอย่างหนึ่งที่ใช้ในการหลีกเลี่ยงไม่ให้ถูกทางการเซ็นเซอร์หรือถูกจับกุม

This frame grab from eyewitness video footage made available via AFPTV on November 27, 2022 shows demonstrators shouting slogans as police hold their positions, in Shanghai
This frame grab from eyewitness video footage made available via AFPTV on November 27, 2022 shows demonstrators shouting slogans as police hold their positions, in Shanghai

ในเมืองเซี่ยงไฮ้ มีคนจำนวนหนึ่งรวมตัวกันคืนวันเสาร์เพื่อจุดเทียนร่วมรำลึกถึงเหยี่อในเมืองอุรุมชี และได้ชูกระดาษว่างเปล่าด้วยเช่นกัน ตามการรายงานของผู้เห็นเหตุการณ์และจากคลิปวีดีโอ โดยผู้ที่มาชุมนุมบางกลุ่มได้รับการแนะนำให้นำกระดาษขาวมาในการร่วมชุมนุม จากช้อความในห้องแชทที่ผู้สื่อข่าวรอยเตอร์ได้เห็น

เมื่อสองปีก่อน มีการใช้แผ่นกระดาษว่างเปล่ามาเป็นเครื่องมือประท้วงที่ฮ่องกง ในการต่อต้านกฎหมายความมั่นคงแห่งชาติฉบับใหม่ เพื่อเลี่ยงไม่ให้ถูกจับกุม ส่วนผู้ชุมนุมในกรุงมอสโกว์ รัสเซีย ก็เคยใช้การประท้วงแบบเดียวกันในปีนี้ เพื่อต่อต้านการทำสงครามต่อยูเครนเช่นกัน

นอกจากนี้ผู้ใช้อินเตอร์เน็ตหลายคนยังได้ร่วมแสดงออกโดยการโพสต์รูปกระดาษขาว หรือรูปของพวกเขาถือแผ่นกระดาษสีขาวผ่านทางไทม์ไลน์ของแอพลิเคชัน WeChat หรือเว่ยโป๋ (Weibo) แต่ภายในเช้าวันอาทิตย์ แฮชแท็ก “white paper exercise” หรือ “การแสดงออกด้วยกระดาษสีขาว” ถูกบล็อกทางเว่ยโป๋

Protesters clash with policemen during a protest in Beijing, Sunday, Nov. 27, 2022. (AP Photo/Andy Wong)
Protesters clash with policemen during a protest in Beijing, Sunday, Nov. 27, 2022. (AP Photo/Andy Wong)

"โควิดเป็นศูนย์" และการประท้วงที่หาได้ยาก

ปัจจุบันจีนยังคงใช้นโยบายโควิดเป็นศูนย์ ถึงแม้ว่าประเทศอื่น ๆ ในโลกได้ยกเลิกข้อจำกัดต่าง ๆ แทบทั้งหมดแล้ว ถึงแม้ว่าที่ผ่านมาจำนวนผู้ติดเชื้อของจีนจะถือว่าน้อยถ้าเทียบกับประเทศอื่น ๆ แต่ในช่วงไม่กี่วันที่ผ่านมา ตัวเลขของผู้ติดเชื้อในจีนได้ทุบสถิติสูงสุด โดยในวันเสาร์จำนวนผู้ติดเชื้อใหม่เพิ่มขึ้นไปเกือบ 40,000 ราย ทำให้มีการล็อคดาวน์ในเมืองต่าง ๆ มากขึ้นทั่วประเทศ

รัฐบาลปักกิ่งได้ออกมากล่าวว่านโยบายโควิดเป็นศูนย์เป็นนโยบายที่จะช่วยรักษาชีวิตและป้องกันไม่ให้ระบบสาธารณสุขของประเทศต้องรับภาระหนักจนเกินไป ขณะที่เจ้าหน้าที่ประกาศว่าจะยังคงใช้นโยบายนี้ต่อไป

ก่อนหน้านี้ ประชากรประมาณ 25 ล้านคนในเมืองเซี่ยงไฮ้ถูกบังคับให้อยู่ภายใต้มาตรการล็อคดาวน์เป็นเวลา 2 เดือน

การแสดงความไม่พอใจของชาวจีนก่อนหน้านี้ มักจะเป็นการแสดงออกผ่านสื่อสังคมออนไลน์ ในขณะที่ต้องหาทางไม่ให้ทางการจีนเซ็นเซอร์ได้ ทว่าความไม่พอใจของประชาชนได้เพิ่มมากขึ้น หลังจากที่ สี จิ้นผิง ดำรงตำแหน่งเป็นประธานาธิบดีสมัยที่สาม

แดน แมททิงลี (Dan Mattingly) ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเยล กล่าวว่า การประท้วงที่เกิดขึ้น “จะสร้างแรงกดดันอย่างมากให้พรรคคอมมิวนิสต์ของจีนต้องออกมาโต้ตอบ ซึ่งมีความเป็นไปได้มากว่า การตอบโต้ที่จะเกิดขึ้นนั้นจะเป็นการปราบปราม และจะมีการจับกุมและเอาโทษกับผู้ประท้วงบางคน”

อย่างไรก็ตาม ผศ. แมททิงลี มองว่า การชุมนุมครั้งนี้ห่างไกลจากการชุมนุมใหญ่ที่จัตุรัสเทียนอันเหมินในปี ค.ศ.1989 ที่ทำให้เกิดการปราบปรามนองเลือดตามมา เขายังเสริมด้วยว่า ตราบใดที่ สี จิ้นผิง ยังมีกองกำลังทหารอยู่เคียงข้าง ผู้นำจีนก็จะไม่เผชิญกับความเสี่ยงต่อการครองอำนาจต่อไปแต่อย่างใด

XS
SM
MD
LG