“หมากรุก” เกมกระดานที่ถูกยอมรับว่าสามารถช่วยลับคมความคิด ที่โรงเรียนแห่งหนึ่งในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ได้นำหมากรุกมาใช้เพื่อดึงดูดความสนใจนักเรียน ซึ่งได้รับความนิยม จนพัฒนากลายเป็น “สถาบันหมากรุกรุ่นเยาว์”
ชาก้า กรีน ผู้ก่อตั้งสถาบัน “บราโว ซูลู เชส อะคาเดมี” (Bravo Zulu Chess Academy – BZCA) เล่าถึงที่มาของชื่ออันเป็นเอกลักษณ์ ว่าได้รับแรงบันดาลใจจาก “คำศัพท์ชาวเรือ” โดยนำมาจากประสบการณ์เมื่อครั้งที่เขายังสังกัดกองทัพเรือสหรัฐฯ ซึ่งคำว่า “Bravo Zulu” แปลว่าทำได้ยอดเยี่ยมมาก เขารู้สึกชื่นชอบคำนี้ตั้งแต่ครั้งแรกที่ได้ยิน
จุดเริ่มต้นของสถาบันนี้มาจากการที่กรีนสังเกตเห็นนักเรียนคนหนึ่งในชั้น Grade 3 หรือประถมศึกษาปีที่ 3 ที่ชื่อ แอนโทนิโอ มีปัญหาด้านการเรียน เขาจึงเสนอที่จะสอนเล่นหมากรุกเพื่อใช้เป็นรางวัลล่อใจ โดยบอกว่าถ้าเด็กตั้งใจในคาบเรียนจะสอนวิธีเล่นหมากรุกให้ ปรากฎว่าแอนโทนิโอพอที่จะรู้วิธีเล่นหมากรุกอยู่บ้างแล้ว จึงกลายเป็นความสนุก ที่เขามักจะเล่นเกมกระดานนี้แข่งกับนักเรียนในช่วงพักกลางวัน
จากการนั่งเล่นหมากรุกช่วงพักเที่ยง มีเด็กจำนวนไม่น้อยให้ความสนใจเฝ้าดูการเดินหมากของทั้งสองฝ่าย เบื้องต้นกรีนได้เปิดชั้นเรียนสอนเล่นหมากรุกในช่วงเช้า และขยายมาสอนเพิ่มเป็นชั่วโมงพิเศษหลังเลิกเรียน จนในที่สุดจัดเป็นการแข่งขัน
ผู้ก่อตั้งสถาบัน BZCA บอกว่า “(ในตอนนั้น) กำลังมองหาเครื่องมือบางอย่างที่จะช่วยทำให้ชีวิตของเด็กดีขึ้น ท้ายที่สุดมันคือโครงการนี้ ที่เราชนะการแข่งขันมามากกว่า 150 รายการ” กรีนย้ำว่า สิ่งที่สำคัญมากไปกว่านั้น คือแอนโทนิโอและเพื่อนๆ กำลังศึกษาต่อในระดับมหาวิทยาลัย
กรีนเชื่อว่า การเล่นหมากรุกจะสร้างพื้นฐานความคิดที่แน่วแน่ การตัดสินด้วยเหตุผลรอบด้าน และเสริมสร้างความมีวินัย ซึ่งเขามองว่าการเล่นหมากรุกควรเป็นกิจกรรมพื้นฐานสำหรับเด็กทุกคน ก่อนที่จะต่อยอดไปทำกิจกรรมอื่น ๆ เช่น การเล่นดนตรี หรือกีฬา
นาธาเนียล นักหมากรุกวัย 10 ปี อธิบายว่า “ชอบเล่นหมากรุก เพราะมันช่วยการเรียนรู้ ให้เราคิด ก่อนการเคลื่อนไหว ไม่ต่างจากการใช้ชีวิต”
หนึ่งในจุดเด่นของสถาบันนี้ คือการสร้างชุมชนที่ผู้เล่นจะคอยช่วยเหลือเพื่อพัฒนาฝีมือซึ่งกันและกัน คาร์เมลโล ไมลส์ ผู้สอนเล่นหมากรุกที่ BZCA วัย 19 ปี กล่าวว่าเด็ก ๆ ที่นี่เป็นเสมือนแรงกระตุ้นที่ทำให้เขาทุ่มเทมากขึ้น จะต้องศึกษาทฤษฎีการเล่น อ่านตำราหมากรุก และไม่หยุดหย่อนที่จะขวนขวาย
กรีนกล่าวถึงสัดส่วนของนักเรียน ว่าส่วนใหญ่จะเป็นเด็กผู้ชายมากกว่า แต่สิ่งที่น่าสนใจคือเด็กผู้หญิงมักจะมีทักษะการเล่นหมากรุกที่เหนือชั้น ซึ่งสันนิษฐานว่ามาจากพัฒนาการด้านสติปัญญา อย่างไรก็ดี สิ่งที่สำคัญที่สุดคือทุกคนจะต้องคอยเรียนรู้อยู่ตลอดเวลา
กระดานความเห็น