บรรดานักรณรงค์ต่อต้านการสูบบุหรี่ ซึ่งกำลังเจรจาต่อรองเกี่ยวกับสนธิสัญญาในการต่อ ต้านการค้าบุหรี่ที่ผิดกฎหมาย กล่าวว่าการลักลอบนำเข้าสินค้าบุหรี่ เป็นธุรกิจที่ใหญ่โต ทั่วทั้งทวีปแอฟริกา และส่งผลที่ร้ายแรงต่อสุขภาพของผู้คนด้วย
รายงานของกลุ่มผู้รณรงค์ต่อต้านการสูบบุหรี่พบว่า การค้าขายสินค้าบุหรี่ที่ผิดกฎหมาย มีอัตราส่วนราว 10% ของการค้าขายทั่วโลก และทำให้รัฐบาลของแต่ละประเทศสูญเสียรายได้ราว ปีละ 4 หมื่นถึง 5 หมื่นล้านดอลล่าร์
คุณแคธธรีน มัลเวย์ ผู้อำนวยการฝ่ายนโยบายขององค์กร Corporate Accountability International กล่าวว่าผู้ที่ค้าบุหรี่ผิดกฎหมายเหล่านั้น จะตั้งราคาบุหรี่ในท้องตลาดให้ต่ำลง ซึ่งทำ ให้คนสูบบุหรี่กันมากขึ้น ทำให้บรรดาวัยรุ่นติดบุหรี่กันมากขึ้น และยังช่วยให้ตลาดสินค้าซึ่งเป็นอัน ตรายถึงชีวิตนี้เติบโตขึ้น นอกจากนี้กลุ่มพ่อค้ายังได้ผลประโยชน์ เพราะการทำเช่นนี้จะทำให้สินค้า ที่ยังไม่เป็นที่รู้จักของตน ติดตลาดอีกด้วย
ยกตัวอย่างสถานการณ์ที่ไนจีเรีย คุณ Akinbode Oluwafemi สมาชิกคนหนึ่งของเครือ ข่ายที่รับผิดชอบด้านการค้าชายบุหรี่ข้ามชาติ กล่าวว่าการลักลอบนำเข้าสินค้าบุหรี่ของญี่ปุ่น กลายเป็นที่นิยมมากทั่วไนจีเรีย และเมื่อปีที่แล้วมีการสร้างโรงงานที่นั่นด้วย เขากล่าวต่อไปว่า ความเป็นไปได้ที่จะค้าขายให้ได้ผลกำไรงดงามในไนจีเรียนั้น มีอยู่มากมายมหาศาส เพราะประเทศนี้มีประชากรถึง 140 ล้านคน
คุณ Akinbode กล่าวอีกว่ามีการลักลอบนำเข้าสินค้าบุหรี่แพร่หลายไปทั่วแอฟริกา และกลยุทธ์ ทางการตลาดที่บริษัทเหล่านั้นใช้ ล้วนแต่ประสบความสำเร็จอย่างมาก และว่าบรรดาวัยรุ่นที่สูบบุ หรี่มีอัตราส่วนเพิ่มขึ้นจาก 4% ในปี พศ. 2533 เป็น 13% ในปัจจุบัน
คุณ Akinbode Oluwafemi สมาชิกของเครือข่ายที่รับผิดชอบด้านการค้าชายบุหรี่ข้ามชาติ กล่าวว่า แอฟริกาคือตลาดที่จะสามารถทำกำไรได้อย่างงดงาม เพราะมีประชากรที่เป็นวัยรุ่นจำนวนมาก และบริษัทเหล่านั้นต่างใช้กลยุทธ์ทางด้านการตลาดมุ่งเป้าไปยังประชากร โดยเฉพาะผู้หญิงซึ่งตกเป็นเหยื๋อ เพราะบรรดาพ่อค้าจะใช้วิธีการแสดงแฟชั่นโชว์ และวิธีอื่นๆ ที่จะสามารถดึงดูดใจผู้หญิงได้
คุณ Akinbode บอกอีกว่าผลสำรวจของโรงพยาบาลรัฐบาล 26 แห่งใน Lagos เมื่อปี พศ.2549 พบว่ามีคนเสียชีวิตด้วยอาการเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้องกับการสูบบุหรี่วันละ 2 คน หรือ ราวปีละ 1 หมื่นคนในโรงพยาบาลเพียง 26 แห่ง และว่าในตอนนี้กำลังมีการวางแผนสำรวจโรงพยาบาลทั่วประเทศอีกด้วย ซึ่งคุณ Akinbode เองไม่อยากจะคิดถึงผลลัพธ์ที่จะออกมา
องค์การอนามัยโลกคาดประมาณว่าปลายศตวรรษนี้ จะมีผู้คนจำนวนมากถึง 1 พันล้านคนที่ต้องเสียชีวิตก่อนวัยอันควร ถ้าหากแนวโน้มเรื่องการสูบบุหรี่นี้ยังไม่ผันกลับ