รัฐมนตรีต่างประเทศเวียดนามออกมาพูดเมื่อสองสามวันที่แล้วว่ารัฐบาลเวียดนามได้แสดงความคัดค้านไปยังอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศแล้วต่อกรณีที่จีนอ้างกรรมสิทธิ์เหนือทะเลจีนใต้
ฟิลิปปินส์เป็นผู้ร้องเรียนให้อนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศไต่สวนกรณีที่จีนอ้างกรรมสิทธิ์ว่าตนเป็นเจ้าของทะเลจีนใต้
ในคำแถลงการณ์ของจีนเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว จีนยืนยันจุดยืนของตนอย่างแข็งขันโดยเน้นว่าอนุญาโตตุลาการไม่มีอำนาจมาตัดสินกรณีพิพาททางน่านน้ำนี้และยังเรียกร้องให้เวียดนามเคารพต่ออธิปไตยทางดินแดน น่านน้ำและผลประโยชน์ของจีนด้วย
นายชาร์ลส โคเซ่ โฆษกกระทรวงการต่างประเทศฟิลิปปินส์กล่าวว่าคำถกเถียงจากจีนไม่ใช่เรื่องใหม่อีกแล้วและฟิลิปปินส์ได้แสดงคำชี้แจงของฝ่ายตนต่อข้ออ้างของจีนทุกประการในคำร้องเรียนที่ได้ยื่นแก่อนุญาโตตุลาการไปแล้ว
จีนกล่าวว่าตนมีกรรมสิทธิ์ในดินแดนในทะเลจีนใต้มีมาตั้งแต่สองพันปีที่แล้วและแย้งว่าจีนเป็นชาติแรกที่ค้นพบ ตั้งชื่อและสำรวจ เกาะต่างๆ ในทะเลจีนใต้ที่หลายประเทศกล่าวอ้างกรรมสิทธิ์ไม่ว่าจะเป็นบรูไน มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ เวียดนามและใต้หวัน
จีนยังกล่าวหาฟิลิปปินส์ด้วยว่าละเมิดต่อข้อตกลงร่วมกันสองประเทศที่จะแก้ปัญหาผ่านการเจรจาสองฝ่าย โดยเห็นว่าฟิลิปปินส์ละเมิดต่อข้อผูกมัดทางกฏหมายระหว่างประเทศเพราะไปร้องเรียนให้อนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศเข้ามาไกล่เกลี่ยข้อพิพาทนี้
ทางการฟิลิปปินส์ได้ยื่นเอกสารสนับสนุนข้อข้ออ้างกรรมสิทธิ์ของจีนหนา 4,000 หน้าแก่อนุญาโตตุลาการ โดยแย้งว่าข้ออ้างเส้นไข่ปลาเก้าจุดบนแผนที่ของจีนไม่ต้องอยู่บนความถูกต้องของกฏหมาย เส้นไข่ปลาเกาจุดบนแผนที่ของจีนนี้เป็นเขตแดนรูปร่างเหมือนลิ้น กินบริเวณราว 80 เปอร์เซ็นต์ของทะเลจีนใต้ทั้งหมด
นักวิเคราะห์ด้านความมั่นคงในเอเชียกล่าวว่าคณะผู้พิพาษายังต้องดูรายละเอียดของผลการศึกษาที่ออกโดยกระทรวงต่างประเทศสหรัฐก่อนหน้าที่จีนจะแสดงจุดยืนของตนนี้
ในขณะที่สหรัฐยังรักษาความเป็นกลางในข้อพิพาทนี้ กระทรวงต่างประเทศสหรัฐพยายามศึกษาถึงน้ำหนักทางกฏหมายของข้ออ้างเส้นไข่ปลาเก้าจุดของจีนซึ่งค่อนข้างคลุมเคลือ กระทรวงต่างประเทศสหรัฐได้ตีความข้ออ้างนี้เท่าที่เป็นไปได้ไว้สามประการและได้สรุปว่าข้ออ้างดังกล่าวไม่มีน้ำหนักทางกฏหมายระหว่างประเทศ
คุณ Myron Nordquist รองผู้อำนวยการแห่ง Center for Ocean Law and Policy ที่มฟาวิทยาลัยเวอร์จีเนียกล่าวว่าตนคิดว่าคณะกรรมการไต่สวนอนุญาโตตุลากรจะต้องดูเนื้อหาในข้อขัดแย้งก่อนว่าตนมีอำนวจในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทหรือไม่
เขากล่าวว่าเมื่อจีนไม่เข้าร่วมในการไต่สวนก็ทำอะไรได้ยากและ คณะอนุญาโตตุลาการต้องพิจารณาดูให้ดีว่าความขัดแย้งนี้เป็นความขัดแย้งที่เกี่ยวข้องกับกรรมสิทธิ์ทางประวัติศาสตร์หรือไม่
และหากใช่ อนุญาโตตุลาการก็ไม่มีอำนาจตัดสินเรื่องนี้ นั่นจะนำไปสู่การหาทางไกล่เกลี่ย โดยทั้งสองฝ่ายต้องเจรจากันผ่านทวิภาคี แต่คู่กรณีไม่จำเป็นต้องทำตามข้อเสนอของตัวกลางไกล่เกลี่ยแต่อย่างใด
แต่หากพิจารณาแล้วไม่เกี่ยวข้องกับกรรมสิทธิ์ทางประวัติศาสตร์ อนุญาโตตุลาการจะมีอำนาจในการตัดสินข้อพิพาทนี้และจะออกคำสั่งศาลที่จะให้อำนาจแก่คณะกรรมการความมั่นคงสหประชาชาติเข้าไปมีบทบาท แต่จีนเป็นสมาชิกของคณะกรรมการนี้จึงมีสิทธิ์วีโต้ได้
