เรื่อง ‘คนไร้บ้าน’ ขึ้นศาลสูงสหรัฐฯ ปมนอนนอกบ้าน ผิด กม. หรือไม่

ศาลสูงของสหรัฐฯ เริ่มพิจารณาในวันจันทร์ว่า การตัดสินในระดับมลรัฐสามารถห้ามไม่ให้คนไร้บ้านหลับนอนตามพื้นที่ภายนอกได้หรือไม่ หากจัดสถานพักพิงไม่เพียงพอ ถือเป็นคดีสำคัญในรอบหลายสิบปีในเรื่องนี้ ในช่วงเวลาที่จำนวนผู้ไร้ที่อยู่อาศัยสูงเป็นประวัติการณ์ ตามการรายงานของเอพี

ข้อมูลจากหน่วยงานรัฐส่วนกลางบ่งชี้ว่า จำนวนคนไร้บ้านในสหรัฐฯ เพิ่มขึ้นถึง 12% จนมีจำนวนสูงที่สุดนับตั้งแต่มีการรายงานมา ซึ่งเกิดจากปัจจัยค่าเช่าที่อยู่อาศัยที่เพิ่มสูงขึ้น และมาตรการช่วยเหลือในช่วงโควิด-19 ระบาดที่ลดลง จนทำให้โอกาสในการเข้าถึงที่อยู่อาศัยยากลำบากมากยิ่งขึ้น

เอพีระบุว่า ศาลน่าจะมีคำวินิจฉัยออกมาภายในสิ้นเดือนมิถุนายน

คดีความบนศาลสูงครั้งนี้มีต้นเรื่องจากการที่เจ้าหน้าที่ในเมืองแกรนท์พาส ในรัฐโอเรกอน คาดโทษปรับจำนวน 295 ดอลลาร์ (ราว 10,000 บาท) แก่ผู้ที่หลับนอนตามพื้นที่ภายนอก เพื่อหวังว่าจะจัดการกับปัญหาการปักหลักอาศัยของคนไร้บ้านที่เพิ่มขึ้นตามสวนสาธารณะ

ในปี 2018 ศาลอุทธรณ์เขต 9 ที่นครซานฟรานซิสโก ซึ่งมีเขตอำนาจศาลครอบคลุมหลายรัฐ ตัดสินว่า นโยบายของเมืองแกรนท์พาส ละเมิดบทบัญญัติในการแก้ไขรัฐธรรมนูญครั้งที่ 8 เพราะเป็นการลงโทษประชาชนจากปัจจัยที่ควบคุมไม่ได้ ทั้งนี้ ศาลอุทธรณ์เขต 9 มีขอบเขตอำนาจครอบคลุมหลายรัฐ ทั้งโอเรกอน รวมถึงแคลิฟอร์เนีย ซึ่งเป็นรัฐที่มีคนไร้บ้านถึง 1 ใน 3 จากจำนวนทั้งประเทศ

นอกจากนั้น ศาลในรัฐแคลิฟอร์เนีย และรัฐอื่น ๆ ในภาคตะวันตก ก็พิพากษาว่า การปรับและจับกุมคนไร้บ้านที่พำนักในพื้นที่ภายนอก โดยที่ภาครัฐไม่มีสถานพักพิงให้อย่างเพียงพอ ถือว่าขัดกับรัฐธรรมนูญเช่นกัน

แนวทางของศาลระดับรัฐได้รับการวิพากษ์วิจารณ์จากทั้งฝ่ายพรรครีพับลิกันและพรรคเดโมแครต ว่าเป็นอุปสรรคของเจ้าหน้าที่ในการจัดการปัญหาการปักหลักอาศัยของคนไร้บ้านที่อาจนำไปสู่ปัญหาด้านความปลอดภัยและสุขอนามัย

อีกด้านหนึ่ง กลุ่มนักรณรงค์จำนวนหลายร้อยกลุ่มก็โต้แย้งว่า หากมองว่าการไร้ที่อยู่อาศัยกลายเป็นอาชญากรรม ก็จะยิ่งตอกย้ำให้วิกฤตการณ์นี้เลวร้ายลง ในช่วงเวลาที่ค่าใช้จ่ายด้านที่อยู่อาศัยสูงขึ้น

กลุ่มผู้รณรงค์หลายสิบคนรวมตัวกันที่หน้าอาคารศาลสูงในวันจันทร์ พร้อมผ้าห่มกักเก็บอุณหภูมิสีเงินและป้ายข้อความ ‘ให้ที่อยู่อาศัย ไม่ใช่ใส่กุญแจมือ’

กระทรวงยุติธรรมสหรัฐฯ เองก็มีความเห็นเกี่ยวกับประเด็นนี้ว่า ไม่ควรลงโทษคนที่ออกมาหลับนอนตามพื้นที่ภายนอก หากมีการพิสูจน์ทราบชัดแล้วว่าคนเหล่านั้นไม่สามารถไปอยู่อาศัยที่อื่นได้แล้วจริง ๆ

• ที่มา: เอพี