Cyclo หรือสามล้อถีบนั้น เป็นสิ่งที่พบเห็นกันอยู่อย่างดาษดื่นตามถนนสายต่างๆ ในกรุงพนมเปญมาเป็นเวลาเจ็ดสิบปี ตั้งแต่สมัยที่เขมรเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส แต่สามล้อถีบนับวันจะหดหายไปเรื่อยๆ
สัญลักษณ์อย่างหนึ่งของรัฐนิวยอร์กคือแท็กซี่สีเหลือง ของกรุงลอนดอนก็คือรถประจำทางสีแดง แต่ที่กรุงพนมเปญมีซิกโคล่ หรือสามล้อถีบซึ่งมีสารถีนั่งตระหง่านถีบอยู่ด้านหลัง ส่วนผู้โดยสารนั่งอยู่ทางที่นั่งด้านหน้า
สามล้อถีบเป็นพาหนะที่นั่งสบายๆ สำหรับเวลาไปไหนต่อไหนในกรุงพนมเปญ ถึงแม้จะแล่นช้าไปบ้างก็ตามมาเกือบหนึ่งศตวรรษแล้ว มาในตอนนี้สามล้อถีบที่วิ่งอยู่ตามท้องถนน ในกรุงพนมเปญกำลังหดหายไปอย่างรวดเร็วในช่วงสิบปีที่ผ่านมา
คุณ อึม สมบัติ นายกสมาคมอนุรักษ์ซิกโคล่และงานอาชีพกล่าวไว้ตอนนี้ว่า “ขณะนี้สารถีสามล้อถีบมีอยู่ราวๆ 1,300 คนในกรุงพนมเปญ แต่การสำรวจของเราแสดงว่าเมื่อปีพุทธศักราช 2542 เรามีสามล้อถีบอยู่ราวๆ 9,000คัน”
เขากะประมาณว่าในอีกห้าปีข้างหน้า สามล้อถีบจะเหลือแค่ห้าร้อยถึงหกร้อยคัน
คุณ อึม สมบัติ กล่าวว่าการที่ชาวกรุงพนมเปญ เปลี่ยนนิสัยในการไปไหนมาไหนเรื่อยไปจนถึงเรื่องที่รถตุ๊กตุ๊กมีจำนวนมากขึ้น คือสาเหตุที่ทำให้สามล้อถีบหดหายไปทั้งนี้เพราะรถตุ๊กตุ๊กแล่นเร็วกว่าและขนอุปกรณ์จากตลาดหรือที่ไหนๆ ได้สะดวกกว่าสามล้อถีบ
สารถีสามล้อถีบเสียค่าสมาชิกให้สมาคมอนุรักษ์ซิกโคล่และงานอาชีพ เดือนละราวๆยี่สิบห้าเซ็นต์สหรัฐ สมาชิกจำนวนราวหนึ่งร้อยคน ได้ใช้สถานล้างรถของสมาคม รับการอบรมเกี่ยวกับเชื้อไวรัสเอชไอวีและเอดส์และสวัสดิการด้านสุขภาพอื่นๆ แต่ที่สำคัญยิ่งก็คือสารถีเหล่านั้นเข้าถึงนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ คุณ อึม สมบัติ กล่าวว่าอนาคตของสามล้อถีบแขวนอยู่กับนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติเพราะคนในกรุงพนมเปญ ใช้บริการสามล้อถีบน้อยลงไปเรื่อยๆ
สมาคมอนุรักษ์ซิกโคล่ และงานอาชีพติดต่อกับพวกนำเที่ยว ในการจัดแจงนำนักท่องเที่ยวนั่งสามล้อถีบตระเวนชมสถานที่ที่น่าชมต่างๆ ในกรุงพนมเปญ
คุณ อูม ซก วัย 75 ปีเป็นสารถีสามล้อถีบที่อายุมากที่สุดของสมาคม การถีบสามล้อถีบพานักท่องเที่ยวชมกรุงพนมเปญทำให้คุณ อูม ซก มีรายได้จากสมาคมวันละแปดเหรียญสหรัฐและค่าทิปอีกต่างหาก เขากล่าวว่าสมัยที่เขายังเป็นหนุ่มอยู่เขามีรายได้ดี แต่ตอนนี้ข้าวของแพงและไม่ค่อยมีใครอยากนั่งสามล้อถีบซึ่งมีสารถีแก่ๆ อย่างเขา แต่เขายอมรับว่าชาวเขมรผู้เคารพผู้ที่อายุแก่กว่ามักให้ค่าทิปแก่เขามากกว่าที่ได้จากนักท่องเที่ยว อย่างไรก็ตาม อนาคตของสารถีสามล้อถีบแขวนอยู่กับการให้บริการแก่นักท่องเที่ยว
คุณมาร์จี เอ็ดมอนด์ส นักท่องเที่ยวชาวออสเตรเลียกล่าวไว้ตอนนี้ว่า “ดิฉันคิดว่าการท่องเที่ยวชมกรุงโดยการนั่งสามล้อถีบเป็นวิธีที่สะดวกที่สุด สารถีรู้ภาวการณ์ด้านการจราจรดีและใจดี เรื่องนี้นับว่าเป็นประสพการณ์ที่ดีเยี่ยมอย่างหนึ่ง ในการมาเที่ยวทางเอเชียของดิฉัน ทั้งสนุก สบายและปลอดภัยด้วย”
ส่วนคุณ อึม สมบัติ นายกสมาคมอนุรักษ์ซิกโคล่ และงานอาชีพมองโลกไปในแง่ดีว่าการมุ่งเป้าไปที่นักท่องเที่ยวผู้มาเยือนกรุงพนมเปญปีละสองล้านคนนั้น จะทำให้สารถีสามล้อถีบมีรายได้พอที่จะเลี้ยงครอบครัวของพวกเขาที่อยู่ต่างจังหวัดนั้นได้
