รัฐบาลอินเดียกำลังเริ่มดำเนินการครั้งใหม่ ที่จะทำความสะอาดแม่น้ำคงคาซึ่งมีปัญหามลภาวะอย่างรุนแรง หลังจากประกาศให้แม่น้ำสายนี้เป็นมรดกของประเทศ
Ron Corben ผู้สื่อข่าว VOA ซึ่งเดินทางไปที่เมืองพาราณาสี เมืองศักดิ์สิทธิ์ของศาสนาฮินดูเมื่อไม่นานมานี้ รายงานว่า ยังมีปัญหาที่ท้าทายอีกมากในการทำให้แม่น้ำซึ่งเป็นที่เคารพสักการะของชาวฮินดู 930 ล้านคน ใสสะอาด
ชาวอินเดียกว่า 450 ล้านคนใน 5 รัฐอาศัยอยู่ใกล้แม่น้ำคงคา แม่น้ำสายนี้ไหลจากเทือกเขาหิมาลัยผ่านเมืองต่างๆ ราว 120 เมือง มีประชาชนหลายล้านคนที่ใช้น้ำในแม่น้ำสายนี้สำหรับดื่มกิน แต่จากการพัฒนาเศรษฐกิจและการเพิ่มขึ้นของประชากรที่อาศัยอยู่สองฝากฝั่งแม่น้ำ ทำให้แต่ละวันมีของเสียไหลลงสู่แม่น้ำถึง 1,700 ล้านลิตร ซึ่งส่วนใหญ่ยังไม่ได้รับการบำบัด องค์การอนามัยโลกถึงกับระบุว่าเป็นหายนะภัยต่อสิ่งแวดล้อม
เป็นเวลา 25 ปีแล้วที่มูลนิธิ “ซันกัต โมชาน” ซึ่งเป็นกลุ่มอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเรียกร้องให้รักษาความสะอาดแม่น้ำคงคา ประธานมูลนิธิ บอกว่า มลภาวะในแม่น้ำสายนี้เกิดมาจาก 2 แหล่ง
คุณเวียร์ ภัทรา มิชรา กล่าวว่า แหล่งแรกคือของเสีย ที่ไหลมาตามท่อระบายน้ำจากบ้านเรือน แหล่งที่สองคือมลภาวะจากโรงงานอุตสาหกรรม ซึ่งเรียงรายอยู่ตามสองฝั่งแม่น้ำซึ่งมีความยาว 2,500 กิโลเมตร โรงงานเหล่านี้เป็นตัวการทำให้เกิดมลภาวะถึงร้อยละ 95 ดังนั้นจึงต้องหยุดยั้งสภาพการณ์ดังกล่าว
ในเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา รัฐบาลอินเดียประกาศให้คงคาเป็นแม่น้ำแห่งชาติและตั้งหน่วยงานใหม่ขึ้นมาปกป้องดูแลลุ่มแม่น้ำคงคา แทนโครงการเดิมโดยมุ่งพัฒนาให้แม่น้ำสายนี้มีทั้งคุณภาพและปริมาณไปพร้อมกัน
แผนการนี้ได้รับการต้อนรับอย่างกว้างขวาง คุณชัยทีป เอยา โฆษกของกลุ่ม”ปาลาวัล จ๊อกพิท” ซึ่งให้การสนับสนุน กล่าวขอบคุณรัฐบาลอินเดีย องค์กรศาสนาและองค์กรต่างๆ ที่ทำงานเพื่อลุ่มแม่น้ำคงคา เขากล่าวว่าความวิตกในเรื่องสุขอนามัยคือจุดสำคัญของแผนการล่าสุดนี้
คุณชัยทีป เอยา ระบุว่า ถ้าแม่น้ำคงคาปราศจากมลภาวะและสิ่งปฏิกูล ประชาชนก็จะปลอดจากโรคภัยไข้เจ็บด้วย
แต่คุณมิชรา ประธานมูลนิธิ “ซันกัต โมชาน” ยังคงเคลือบแคลงสงสัยว่าความพยายามทำความสะอาดแม่น้ำสายนี้ มีการสร้างโรงงานบัดบัดน้ำเสียรวมอยู่ด้วย แต่ ยังมีปัญหาจากการขาดแคลนกระแสไฟฟ้า และปัญหาอื่นๆ ในการดำเนินงาน
คุณมิชรา บอกว่า แผนปฏิบัติการอนุรักษ์ลุ่มแม่น้ำคงคาโครงการแรก เสร็จไปในช่วงปี 2529-2537 แต่งานยังไม่ประสบความสำเร็จตามเป้าหมาย ที่ระบุว่า จะทำให้แม่น้ำปราศจากขยะมูลฝอย และคุณภาพน้ำดีเพียงพอที่จะนำไปใช้ในพื้นที่การเกษตร เขาบอกว่าโครงการล่าสุด ซึ่งได้รับความสนใจจากสื่อ และประชาชนก็ยังไม่มีการบังคับใช้กฏหมายต่อต้านการก่อมลภาวะ
อย่างไรก็ตาม ชาวอินเดียจำนวนมาก ไม่ได้สนใจข้อเท็จจริงทางวิทยาศาสตร์ พวกเขายังเชื่อว่าแม่น้ำสายนี้มีความศักดิ์สิทธิ์ ไม่มีวันสกปรก
คุณลาคราน ซึ่งเดินเรือข้ามแม่น้ำคงคาทุกวัน บอกว่า แม่น้ำคงคาศักดิ์สิทธิ์มาก เขารักเหมือนมารดา ไม่มีชาวอินเดียคนใดที่รู้สึกว่าแม่น้ำสายนี้สกปรก ไม่ว่าพวกเขาจะทิ้งพลาสติก กระดาษ หรือสิ่งอื่นใดลงในแม่น้ำ
พิธีกรรมทางศาสนา เป็นส่วนสำคัญในชีวิตประจำวันของประชาชนในเมืองพาราณาสี ปัญหาที่ท้าทายของรัฐบาลอินเดีย คือหาทางทำให้แม่น้ำสายนี้สะอาด เพื่อหล่อเลี้ยงชุมชนที่ต้องพึ่งพาน้ำ และสร้างการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ควบคู่ไปกับการรักษาคุณค่าทางจิตวิญญาณ ให้กับผู้เลื่อมใสศรัทธาคงอยู่ตลอดไป
